‘I he langilangi fakalao ‘o ‘Amelika, ko e tau’atāina kuo hoko ma’u pē ko e makatuliki. Kuo fakafofonga’i ‘e he kau loea ‘a e kakai ‘oku ‘ikai manakoa taha, ‘a e kakai ‘oku tu’u laveangofua taha, pea pehē ki he kakai ‘oku mālohi taha ‘i he sōsaieti – ‘o ‘ikai ko e tupu mei honau tukunga, ka ko e tupu mei he tefito’i mo’oni ‘oku totonu ke fakafofonga’i ‘a e tokotaha kotoa pē ‘i he pule’i ‘o e lao. Ka ko e hā ‘e hoko ‘o kapau ‘e hoko ‘a e lakanga palesiteni ko ha me’angāue ke fakamalohi’i ‘a e ngaahi kautaha loea? ‘O kapau ‘e fetongi ‘a e fakamanavahē’i ‘a e fakamaau totonu pea fetongi ‘a e manavahē ‘a e tefito’i mo’oni? Ko e me’a ‘oku tau fakatokanga’i ‘i he toe hakeaki’i hono ua ‘o Donald Trump ‘oku ‘ikai ko ha me’a fakapolitikale pē – ko ha ‘ohofi fakatuʻutuʻuni ki he faitotonu fakalao.
‘Oku ‘ikai ko Donald Trump ha tangata ‘oku fekumi ki he mālohi pē. Ko ha lēlue ‘ikai toe mapule’i ia – longoa’a, fe’aluaki, pea ‘oku lele fakavave hifo ‘i he halanga lēlue ‘o e temokalati ‘Amelika, ‘o laiki ‘a e ngaahi malu’i fakakautaha ‘i hono hala. ‘I he’ene fekumi ta’etuku ki he pule mo e tautea, kuo ne ma’u ha taumu’a fo’ou: ko e ngāue fakalao.
Ko ha Lakanga Palesiteni Kuo Langa ‘i he Manavahē
Ko e me’a na’e kamata ko ha lea kakaha ‘i he me’a fakafili kuo liliu ia ko ha feinga ke fakamanavahē’i. Ko e founga ‘a Trump ‘oku faingofua ka ‘oku ‘aonga: ngāue’aki ‘a e mamafa ‘o e lakanga palesiteni ke tautea’i ‘a e ngaahi kautaha loea ‘oku nau poupou’i ‘a kinautolu ‘oku fakatotolo’i pe fakafepaki’i ia. Na’e ‘uluaki kamata ‘a e ngaahi tu’utu’uni pule ke to’o ‘a e ngaahi aleapau ‘a e pule’anga mei he Covington & Burling ko e ‘uhinga ko ‘enau fakafofonga’i ‘a e Special Counsel Jack Smith. Pea na’e hoko atu ki he Perkins Coie, ‘a ia na’e fakafofonga’i ‘a e kau kasitomā mo e ngaahi ‘uhinga na’e ‘ikai manako ai ‘a Trump – ‘o tupu ai ‘a hono faka’ita’i ‘o e kautaha, ka pehē foki ki he ngaahi kautaha mavahe na’a nau aleapau mo ia. Na’e mahino ‘aupito ‘a e pōpoaki: fakafofonga’i hoku ngaahi fili, pea te ke tautea’i.
Na’e ‘ikai ko ha pule’i eni – ko ha tauhi fakapōpula.
Na’e tali fakafepaki ‘a e Perkins Coie ‘i he fakamaau’anga pea na’a nau ikuna ha tu’utu’uni ta’ofi fakataimi. Ka na’e vave ‘a e mate ‘a e kalama ‘o e matatali ‘i he ngāue fakalao kotoa. Ko e Paul Weiss, ko e taha ‘o e ngaahi kautaha mahu’inga taha ‘i he fonua, na’a nau fili ke fakavaivai’i kae ‘ikai ke fehangahangai. Kae ‘ikai ke fakafepaki’i ‘a e pule ta’ekonisitūtone ‘a Trump, na’a nau ‘oatu ha $40 miliona ‘i he ngaahi ngāue ta’etotongi pea tala’ofa ke toe fokotu’utu’u ‘a e ngaahi founga fakangāue ke fakafiemālie’i ‘a e pule’anga. Ko ha aleapau na’e nanamu ki he fakafiemālie.
Pea na’e hoko mai ‘a e Skadden Arps – ko ha fu’u mālohi ‘i he lao mo ha pa’anga lahi pea mo ha ngaahi fekau’aki loloto. Neongo na’e ‘ikai ha tu’utu’uni pule ke fakafepaki’i kinautolu, na’e loto fiemālie ‘a e Skadden ke tala’ofa ha $100 miliona ‘i ha ngāue ta’etotongi pea mo ha tukupā ki he ngaahi ‘uhinga ‘oku poupou ki ai ‘a Trump. Na’e ‘ikai ko ha fakahaofi ‘eni ‘o kinautolu; ko ha tukulolo.
Ko e Totongi ‘o e Fakalongo
Na’e feinga ‘a e kau ngāue ‘i he ngaahi kautaha ni ke tali fakafepaki. Na’a nau fakahū ha kole ki he kau taki ke nau fakataha, ke tu’u hake ‘o fakafepaki’i ‘a e fa’ahinga pule fakamālohi ‘oku fakatupu kona ‘i honau ngāue. Ka neongo ia, na’e tali ‘aki ‘enau kole ‘a e fakalongolongo, ta’efaka’apa’apa, pea faka’osinga, na’e lavaki’i ‘a kinautolu. Ko ha tokotaha ngāue – ‘a ia ko ‘ene fakamo’oni lototo’a kuo vahevahe lahi – na’e fakafisi mei he’ene ngāue ko e fakafepaki. Na’e ‘ikai ko ha hoa ngāue pe ko ha tokotaha ‘iloa, ka ko ha tokotaha ngāue ta’u tolu pē, ka na’a ne ‘ilo ‘a e tohi ‘i he holisi. Na’e muimui ‘a e ni’ihi kehe ‘i he’ene tā sipinga.
‘Oku ‘ikai ko ha mavahe fakafaka’ilonga pē ‘enau mavahe; ‘oku nau tala ‘a e kaha’u. Na’e mahino ki he kau loea kei talavou ko ‘eni ‘oku ‘ikai kamata ‘a e maumau’i ‘o e tu’unga angamaheni fakalao ‘i he fana pe ‘i he ngaahi tu’utu’uni fakamaau’anga, ka ‘i he fanafana ‘o e talangofua mo e le’o ‘o e fakalongolongo mei kinautolu ‘oku totonu ke nau ‘ilo lahi ange. ‘Oku tu’u ‘enau lototo’a ‘i he fakafehoanaki ki he tailiili ‘a e kau hoa ngāue ‘a e kautaha ‘a ia ‘oku malu’i ‘i he’enau ngaahi miliona, na’a nau mamata ai ki he fakatupu maumau ki he temokalati mei honau ngaahi ‘ōfisi tuliki.
‘Oku ‘ikai ha me’a fakapulipuli ko e ngāue fakalao ‘oku fakateka’i ‘e he tupu. Ka ‘o kapau ‘e ma’olunga ange ‘a e fekumi ki he ngaahi houa ‘e totongi’i ‘i he tukupā ki he faitotonu konisitūtone, ko e hā leva ‘oku toe? ‘Oku ngata pē ‘i he pisinisi ‘a e ngaahi kautaha loea – hangē ko e ngaahi kasino pe ngaahi kautaha ‘api – ‘a ia ‘e lava ke fakatau ‘a e ‘enau ngaahi tu’unga ‘ulungaanga?
‘Oku ‘Ikai ko ha Me’a Angamaheni Eni
‘Oku ‘ikai ko ha me’a angamaheni ki ha palesiteni ke tu’utu’uni pe ko hai ‘oku taau mo ha fakafofonga fakalao. ‘Oku ‘ikai ko ha me’a angamaheni ke fakatefito ‘a e ngaahi kautaha loea ‘aki ‘a e ngaahi tu’utu’uni pule ke to’o ‘a e kau kasitomā. ‘Oku ‘ikai ko ha me’a angamaheni ke fakamālohi’i ‘a e kau ngāue fakalao ki he fakalongolongo ‘i he malumalu ‘o e fakamanavahē’i ‘o ha totongi fakapa’anga. Ka kuo fai ‘e Trump ‘a e ngaahi me’a ni kotoa – mo toe lahi ange – ‘o ‘ikai ha ola kovi.
Ko e ngaahi aleapau fakapulipuli ko ‘eni ‘i he vaha’a ‘o e ngaahi kautaha ma’olunga mo e pule’anga ‘a Trump ‘oku lahi hake ‘i he ta’etokanga fakae’ulungaanga; ko ha holo ‘o e ‘ā malu fakalao na’e ‘i ai ke malu’i ‘a e temokalati ‘Amelika. ‘Oku nau holoki ‘a e falala ‘a e kakai pea ‘oatu ha pōpoaki fakailifia: ko kinautolu pē ‘oku manakoa ‘e he kau ma’u mafai ‘oku nau taau mo e poupou.
Na’a mo e kakai ‘iloa hangē ko Doug Emhoff, ko e mali ‘o e tokoni palesiteni ko Kamala Harris pea ko ha hoa ngāue ‘i he Wilkie Farr & Gallagher, kuo fehangahangai mo e tali fakafepaki ko e ‘uhinga ‘oku kei ‘i he ngaahi kautaha ‘oku nau fakahoko ‘a e ngaahi aleapau mo Trump. ‘I ha kai efiafi manakoa, na’e lipooti na’e fakahaa’i ‘e Emhoff ‘a e ta’efiemālie mo e aleapau – ka ke toki fakahā na’e ta’ofi ia ‘e he kau hoa ngāue kehe. Ko e ngaahi lea, ‘o ‘ikai ha ngāue, ‘oku ‘ikai ha ‘uhinga.
Ko e Taukapo pe ko e Fakafiemālie?
Ko ha taimi eni ‘o e fakamaau. ‘E ‘ikai lava ‘e he ngaahi kautaha loea ‘o pehē ‘oku nau poupou’i ‘a e fakamaau totonu ka ‘i he taimi tatau ‘oku nau tūʻulutui ki he fakamanavahē’i fakangāue pule. Kuo pau ke ‘eke ‘e he ngāue fakalao kiate ia: Ko e kau taukapo kitautolu pe ko e kau fakahoko ā?
Ke mahino, ko e tu’u hake ‘o fakafepaki kia Trump ‘oku tu’u fakatuʻutāmaki. Ka ‘o kapau ko e kau hoa ngāue ‘i he ngaahi kautaha pa’anga-piliona lahi – ko e ni’ihi ‘oku nau ma’u ha $20 miliona ‘i he ta’u – ‘oku fu’u manavahē ke tali fakafepaki, ‘e anga fēfē ‘etau ‘amanaki ke ‘i ai ha kau loea tokoni fakapule’i pe ko e kau taukapo ki he totonu ‘a e kau hiki fonua ke tu’u ‘i he laine?
Ko e lototo’a, hangē ko ia na’e lea’aki ‘e ha tokotaha ngāue, ko ha fili. Pea ko ha fili ‘oku fiema’u ke fai he taimini – ki mu’a pea tuku ‘e he lēlue ‘o e pule fakamālohi ha veve pē ‘i hono halanga.
‘Oku ‘ikai mafesi ‘a e fa’unga fakalao ‘Amelika ‘i he taimi fakatu’upakē pē. ‘Oku holo tu’unga ‘i he tukulolo, ‘i he fakatonuhia’i, pea ‘i he manavahē. Kapau te tau fakangofua ha palesiteni – tautautefito ki ha tokotaha ‘oku ne mo’ui ‘i he tautea mo e moveuveu – ke ne tu’utu’uni pe ko hai ‘oku taau mo ha loea, pea kuo ‘osi mole ‘a e laumālie ‘o e ngāue fakalao.
‘Oku kei ‘i ai ‘a e taimi ke ta’ofi’i ‘aki. Ka ko e fehu’i ko e: ko hai ‘iate kitautolu ‘oku lototo’a fe’unga ke tāmate’i ‘a e mīsini?
Fai ‘e Melino Maka
